SUBHASHITANEE HINDI POETS
◇SUBHASHITANEE◇
सुभाषितानि subhashitanee:-
माता शत्रुः पिता वैरी येन बालो न पाठितः ।
न शोभते सभामध्ये हंसमध्ये बको यथा ।।१।।
माता शत्रु: भवति । य: पिता न पाठयति ।
अर्थ :- या माता बालं न पाठयति सा- माता शत्रुः भवति । यः पिता न पाठयति। स: पिता वैरी भवति । हंसमध्ये वक: यथा न शोभते तथा अयं मूर्खः बाल: सभामध्ये न शोभते ।
पठतो नास्ति मूर्खत्वं जपतो नास्ति पातकम् ।
मौनिनः कलहः नास्ति न भयं चास्ति जाग्रतः ।।२।।
अर्थ:- पठत: जनस्य मूर्खत्वं नास्ति। जपत: लोकस्य पातकं नास्ति। मौनिजनस्य कलहः नास्ति । जाग्रतः जनस्य भयं नास्ति ।
विद्या ददाति विनयं विनयाद् याति पात्रताम्।
पात्रत्वाद् धनम् आप्नोति धनाद्धर्म: ततः सुखम्।।३।।
अर्थः- विद्या विनयं ददाति । विनयात् पात्रतां याति ।
पात्रत्वात् धनम् आप्नोति। धनात् धर्म: तत: सुखम् आप्नोति ।
वृक्षो ददाति पुष्पाणि शाकं सस्य फलानि तु
प्राणवायु (अम्लजान) च छायां वै कुरु वृक्षस्य रोपणम्।।४।।
अर्थः- वृक्षः पुष्पाणि शाकं सस्य फलानि प्राणवायु (अम्लजान) छायां च ददाति । अतः वृक्षस्य रोपणं कुरु।
अयं निज: परो वेति गणना लघुचेतसाम्।
उदारचरितानां तु वसुधैव कुटुम्बकम् ।।५।।
अर्थ:-अयं निज: पर: वा इति लघुचेतसां गणना भवति । किन्तु उदारचरितानां वसुधा एव कुटुम्बकम् इति गणना भवति ।
हस्तस्य भूषणं दानं सत्यं कण्ठस्य भूषणम् ।
श्रोत्रस्य भूषणं शास्त्र भूषणैः किं प्रयोजनम् ।।६।।
अर्थ: दान हस्तस्य भूषणम्। सत्यं कण्ठस्य भूषणम्। शास्त्रं- श्रोत्रस्य भूषणम्। अत तभूषणैः किं वा प्रयोजनम्।
